Zastanawiasz się, kiedy pracodawca może odmówić wypłaty wynagrodzenia za zwolnienie lekarskie? W artykule omówimy różnice między wynagrodzeniem chorobowym a zasiłkiem chorobowym, a także obowiązki pracodawcy i zmiany w przepisach. Dowiesz się, jak długo trwa okres wypłaty oraz kiedy ZUS przejmuje odpowiedzialność za zasiłek.
Kiedy pracodawca nie płaci za zwolnienie lekarskie?
W polskim systemie prawnym istnieje szereg sytuacji, w których pracodawca nie płaci za zwolnienie lekarskie. Najczęstszą przyczyną jest przekroczenie określonego limitu dni wypłaty wynagrodzenia chorobowego, który dla większości pracowników wynosi 33 dni niezdolności do pracy w ciągu roku kalendarzowego. Po tym okresie obowiązek wypłaty świadczeń przechodzi na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jednak są również inne przypadki, gdy pracodawca nie przelewa środków na konto pracownika będącego na L4.
Również wielkość zatrudnienia w firmie ma istotne znaczenie – jeśli pracodawca zatrudnia mniej niż 20 osób, to już od pierwszego dnia niezdolności do pracy wypłatą świadczeń zajmuje się ZUS. Nie każda niezdolność do pracy uprawnia też do otrzymania wynagrodzenia chorobowego – konieczne jest posiadanie ubezpieczenia chorobowego. Pracownik, który nie został zgłoszony do ubezpieczenia lub przebywa w okresie wyczekiwania, nie otrzyma pieniędzy od pracodawcy.
Pracodawca nie płaci za zwolnienie lekarskie po 33 dniach niezdolności do pracy, a także w przypadku braku zgłoszenia pracownika do ubezpieczenia chorobowego lub zatrudnienia poniżej 20 osób.
Warto zaznaczyć, że pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia za dni wolne od pracy przypadające w okresie zwolnienia lekarskiego. Oznacza to, że jeśli zwolnienie obejmuje weekend czy święta, wynagrodzenie chorobowe nie przysługuje za te dni.
Wynagrodzenie chorobowe a zasiłek chorobowy
Rozróżnienie pomiędzy wynagrodzeniem chorobowym a zasiłkiem chorobowym jest kluczowe dla każdego pracownika korzystającego ze zwolnienia lekarskiego. Wynagrodzenie chorobowe wypłacane jest przez pracodawcę przez określony czas, natomiast po jego upływie wypłatę przejmuje ZUS. Mechanizm ten ma na celu zapewnienie ciągłości wypłat w przypadku dłuższej niezdolności do pracy.
Warto pamiętać, że wysokość wynagrodzenia chorobowego zależy od przyczyny niezdolności do pracy i wynosi najczęściej 80% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Zasiłek chorobowy wypłacany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych również wynosi 80% podstawy wymiaru, ale w niektórych sytuacjach może się różnić, na przykład przy wypadku w drodze do pracy lub podczas ciąży.
Jak długo pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe?
Okres, przez który pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe, jest ściśle określony przepisami. Dla większości pracowników wynosi on 33 dni w roku kalendarzowym. Po przekroczeniu tego terminu wypłatę świadczeń przejmuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jednak istnieją wyjątki od tej reguły, dotyczące pracowników, którzy ukończyli 50 lat.
Osoby powyżej 50. roku życia otrzymują wynagrodzenie chorobowe tylko przez 14 dni w ciągu roku. Po upływie tego okresu obowiązek wypłaty świadczenia przejmuje ZUS. Dni choroby są zliczane łącznie, niezależnie od liczby zwolnień lekarskich w danym roku.
Kiedy ZUS przejmuje wypłatę zasiłku chorobowego?
Pracownik traci prawo do wynagrodzenia chorobowego od pracodawcy po wyczerpaniu określonego limitu dni. Od 34. dnia zwolnienia lekarskiego (lub od 15. dnia u osób powyżej 50 lat) wypłatę świadczenia przejmuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W przypadku pracodawców zatrudniających mniej niż 20 osób, wypłatą zasiłku chorobowego od początku zajmuje się ZUS.
Dodatkowo, prawo do zasiłku chorobowego przysługuje po spełnieniu wymogu okresu wyczekiwania, czyli odpowiednio 30 lub 90 dni w zależności od rodzaju ubezpieczenia. W ten sposób system zabezpiecza się przed nadużyciami, a osoby przystępujące do dobrowolnego ubezpieczenia muszą wykazać się odpowiednim stażem składkowym.
Okres wyczerpania wynagrodzenia chorobowego
Po wykorzystaniu przysługującego limitu wypłaty wynagrodzenia chorobowego, pracownik przechodzi w tzw. okres zasiłkowy. To czas, w którym może otrzymywać świadczenia chorobowe finansowane przez ZUS. Tylko spełnienie określonych warunków umożliwia dalsze pobieranie środków podczas zwolnienia lekarskiego.
Nieprzerwany okres pobierania wynagrodzenia chorobowego oraz zasiłku chorobowego nie może przekroczyć 182 dni, a w przypadku ciąży lub gruźlicy – 270 dni. Obowiązuje tutaj zasada sumowania wszystkich okresów niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym.
Jak długo trwa okres wyczerpania?
Okres wyczerpania wynagrodzenia chorobowego rozpoczyna się po zakończeniu wypłaty przez pracodawcę. Wówczas wypłatę przejmuje ZUS, a maksymalny okres pobierania zasiłku chorobowego wynosi 182 dni. Jeżeli powodem niezdolności do pracy jest ciąża lub gruźlica, okres zasiłkowy wydłuża się do 270 dni.
Po upływie okresu zasiłkowego pracownik może starać się o świadczenie rehabilitacyjne, jeśli wciąż nie jest zdolny do pracy. Należy zaznaczyć, że świadczenia chorobowe wypłacane są wyłącznie osobom zgłoszonym do ubezpieczenia chorobowego i po spełnieniu okresu wyczekiwania.
Obowiązki pracodawcy w związku ze zwolnieniem lekarskim
Pracodawca ponosi szereg obowiązków związanych z obsługą zwolnienia lekarskiego. Musi on m.in. zgłosić pracownika do ubezpieczenia chorobowego, prawidłowo naliczać i odprowadzać składki na ubezpieczenie, a także prowadzić ewidencję zwolnień. Dodatkowo, od stycznia 2019 roku obsługa zwolnień odbywa się elektronicznie, poprzez elektroniczne zwolnienie e-ZLA i profil PUE ZUS.
W przypadku zwolnienia lekarskiego pracodawca ma obowiązek przekazać do ZUS niezbędną dokumentację, taką jak zaświadczenie Z-3. Jest również zobowiązany do kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia przez pracownika, zwłaszcza jeśli zachodzi podejrzenie nadużycia zwolnienia lub aktywności niezgodnej z celem zwolnienia.
Kiedy pracodawca może odrzucić wypłatę wynagrodzenia?
Istnieją sytuacje, w których pracodawca może odmówić wypłaty wynagrodzenia chorobowego. Najczęstszym powodem jest brak zgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego lub przebywanie na tzw. okresie wyczekiwania. Pracownik musi być objęty ubezpieczeniem przez minimum 30 dni (lub 90 dni przy dobrowolnych składkach), aby otrzymać świadczenie.
Do innych przyczyn odmowy należą aktywności sprzeczne z celem zwolnienia lekarskiego, np. podejmowanie pracy zarobkowej lub niestawienie się na wezwanie lekarza orzecznika ZUS. Kontrola zwolnienia może skutkować cofnięciem prawa do wynagrodzenia chorobowego, jeśli pracownik naruszy zasady korzystania z L4.
- Brak zgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego,
- Okres wyczekiwania nie został zakończony,
- Wykonywanie pracy podczas zwolnienia,
- Niestawienie się na kontrolę ZUS,
- Próba nadużycia zwolnienia lekarskiego,
- Brak kompletnej dokumentacji medycznej.
Prawo do zasiłku chorobowego
Prawo do zasiłku chorobowego uzyskuje pracownik po upływie okresu wyczekiwania, który w przypadku pracowników etatowych wynosi 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Osoby przystępujące do dobrowolnego ubezpieczenia muszą opłacać składki przez minimum 90 dni, by nabyć prawo do świadczenia. Prawo do zasiłku mają także osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia, jeżeli przystąpiły do ubezpieczenia chorobowego.
Wysokość zasiłku chorobowego, wypłacanego przez ZUS, zależy od przyczyny niezdolności do pracy i wynosi zazwyczaj 80% podstawy wymiaru. W szczególnych przypadkach (np. wypadek w drodze do pracy, ciąża) świadczenie może być wyższe.
Pracownik zyskuje prawo do zasiłku po 30 dniach nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, a osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą wykazać się 90-dniowym okresem składkowym.
Zmiany w przepisach dotyczących zwolnień lekarskich
W ostatnich latach wprowadzono liczne zmiany w przepisach dotyczących zwolnień lekarskich. Najważniejsza z nich to pełna cyfryzacja obsługi zwolnień, czyli wprowadzenie elektronicznego zwolnienia e-ZLA oraz obowiązek posiadania profilu PUE ZUS przez pracodawców. Ułatwia to wymianę informacji i skraca czas oczekiwania na świadczenia.
Kolejną istotną zmianą było skrócenie okresu wypłaty wynagrodzenia chorobowego z 33 do 14 dni dla pracowników powyżej 50. roku życia. Usprawniono także kontrolę zwolnień – ZUS może obecnie szybciej weryfikować zasadność wystawionego L4 oraz monitorować, czy pracownik nie dopuszcza się nadużycia zwolnienia lub nie prowadzi działalności sprzecznej z celem zwolnienia lekarskiego.
Dzięki nowym regulacjom łatwiej jest też ustalić, kiedy i na jakich zasadach pracodawca nie płaci za zwolnienie lekarskie, a także komu przysługuje prawo do świadczeń z tytułu niezdolności do pracy.
Co warto zapamietać?:
- Pracodawca nie płaci za zwolnienie lekarskie po 33 dniach niezdolności do pracy oraz w przypadku braku zgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego.
- Wynagrodzenie chorobowe wynosi zazwyczaj 80% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, a zasiłek chorobowy wypłacany przez ZUS również wynosi 80% podstawy wymiaru.
- Okres wypłaty wynagrodzenia chorobowego wynosi 33 dni, a dla osób powyżej 50. roku życia tylko 14 dni.
- Prawo do zasiłku chorobowego przysługuje po 30 dniach nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, a dla osób na dobrowolnym ubezpieczeniu – po 90 dniach.
- Wprowadzono zmiany w przepisach, w tym pełną cyfryzację obsługi zwolnień lekarskich oraz skrócenie okresu wypłaty wynagrodzenia dla pracowników powyżej 50. roku życia.
